Η ιστορία του νεοελληνικού κράτους για αρχάριους πολίτες

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΙΑ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ

(Μέρος Πρώτο)

[Σε μια σειρά από συνέχειες θα γίνει μια προσπάθεια επισκόπησης του νεοελληνικού κράτους από την ίδρυση του μέχρι και σήμερα, έχοντας σαν στόχο τη διεξαγωγή συμπερασμάτων που θα βοηθήσουν τη γραφούσα και τον αναγνώστη-στρια να εκτιμήσει τη σημερινή πολιτική κατάσταση.]

Το νεοελληνικό κράτος από την ίδρυση του ήταν πλήρως εξαρτημένο από τις Μεγάλες Δυνάμεις (Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία), μιας και αυτές είχαν αποφασίσει τη δημιουργία του. Οι όποιοι επαναστάτες ξεσηκώθηκαν το 1821 ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία και οραματίζονταν την εγκαθίδρυση μιας δημοκρατίας, ήρθαν αντιμέτωποι με τη στυγνή πραγματικότητα, όταν αντιλήφθηκαν ότι δεν είχαν ουσιαστικά κανένα δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων. Οι Μεγάλες Δυνάμεις της μεταναπολεόντιας εποχής επέβαλλαν στην Ελλάδα μια ευρωπαϊκή δυναστεία, τοποτηρητή των συμφερόντων τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε περίπτωση που ο διορισμένος μονάρχης τολμούσε ενδεχομένως να ακολουθήσει διαφορετική πολιτική γραμμή από αυτήν που υπαγόρευαν οι Μεγάλες Δυνάμεις η επέμβαση ήταν άμεση: είτε οργανώνονταν μια ξενοκίνητη εξέγερση, όπως στα 1843 και στα 1862 κατά του Όθωνα που ήθελε ελευθερία κινήσεων στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής με την Τουρκία, είτε ακόμα και ανοικτή στρατιωτική επέμβαση, όπως στα 1854 και στα 1916, αναγκάζοντας τον ανυπάκουο μονάρχη σε υποταγή ή παραίτηση. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι ο θεσμός της μοναρχίας έμενε στο απυρόβλητο.

Με το Σύνταγμα που παραχώρησε ο Όθωνας το 1864, η απολυταρχική μοναρχία μετατράπηκε σε απολυταρχική δυαρχία του βασιλιά και της ολιγαρχίας των μεγαλοτσιφλικάδων κοτζαμπάσηδων και φαναριωτών, οι οποίοι αποτελούσαν την άρχουσα τάξη και συνεργάζονταν με τους Οθωμανούς κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και ήταν μαζί με τις ανώτερες τάξεις της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, οι βασικοί πολέμιοι της ελληνικής επανάστασης. Κι εδώ πρέπει να σταθούμε για λίγο. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, όπου η παραχώρηση Συντάγματος και το καθολικό δικαίωμα ψήφου στους άντρες χωρίς οικονομικά κριτήρια, που θα δοθεί αργότερα με το Σύνταγμα του 1864, ήταν αποτέλεσμα μακροχρόνιων αγώνων που διεξήγαγε μια προσωρινή συμμαχία μεταξύ της αστικής, της αγροτικής και της εργατικής τάξης ενάντια στην απολυταρχική μοναρχία και τη φεουδαρχία, στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν απλώς μια παραχώρηση που έφερε στο προσκήνιο ένα καρκίνωμα που φτάνει μέχρι και σήμερα: τα ελληνικά πολιτικά κόμματα.

Στην πρώτη τους φάση, τα ελληνικά πολιτικά κόμματα δεν είχαν την ανάγκη να κρατάνε ούτε τα προσχήματα και η άμεση τους εξάρτηση από την προστάτιδα δύναμη που τα υποστήριζε φαινόταν από το ίδιο τους το όνομα: το γαλλικό, το αγγλικό και το ρώσικο. Αρχικά, επικράτησε ο Κωλέττης που είχε την υποστήριξη της Γαλλίας και σε συνεννόηση με τον Όθωνα εξασφάλισε την εξουσία. Ο Κωλέττης ήταν ο πρώτος διδάξας και άφησε παρακαταθήκη στην ελληνική πολιτική τα βασικά συστατικά της που διατηρούνται σχεδόν αναλλοίωτα μέχρι και σήμερα. Νοθεία στις εκλογές, διαφθορά, νεποτισμό, ευνοιοκρατία. Και για να μπορέσει ο Κωλέττης να διαθέτει τα κρατικά έσοδα στον εαυτό του και τους φίλους του με την ησυχία του, έπρεπε να βρει ένα πρόσχημα για να αποσπάσει την προσοχή του λαού από τα πραγματικά του προβλήματα, που την εποχή εκείνη επικεντρώνονταν στην αναδιανομή της γης στους ακτήμονες. Σημειωτέον ότι οι εθνικές γαίες, τα κτήματα δηλαδή που άνηκαν άλλοτε στους Τούρκους, είχαν περάσει στα χέρια των κοτζαμπάσηδων και τα 5/6 των αγροτών παρέμεναν ακτήμονες και εξαρτημένοι από τους κοτζαμπάσηδες κι εκμισθωτές των φόρων, όπως ακριβώς δηλαδή και στη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας. Και το πρόσχημα αυτό ήρθε να αποκοιμίσει τις εξαθλιωμένες μάζες των ακτημόνων και να αφήσει την ολιγαρχία να ξεκοκαλίζει με την ησυχία της τους εθνικούς πόρους. Η Μεγάλη Ιδέα. Η ανάσταση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Οι Έλληνες πρέπει να σώσουν τους αλύτρωτους αδερφούς τους. «Η μόνη θεραπεία στις δυστυχίες της Ελλάδας», έλεγε ο Κωλέττης, «είναι η εδαφική εξάπλωση του βασιλείου , ο δρόμος προς την Κωνσταντινούπολη και η κυριαρχία στην Ανατολή». Και τα υπόλοιπα όμως «κόμματα», παρά τους ανταγωνισμούς τους για το μοίρασμα της πίτας, συμφωνούσαν σε αυτό το σημείο. Σιγά μην ήθελαν να ασχοληθούν με τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα. Έτσι βλέπουμε στην πρώτη κιόλας περίοδο που διαμορφώνεται από τη στιγμή παραχώρησης Συντάγματος να θεμελιώνεται ένα από τα βασικά αξιώματα της ελληνικής πολιτικής: η συμμαχία μεταξύ μοναρχίας, ολιγαρχίας και προστάτιδας δύναμης και η προσπάθεια χειραγώγησης και αποβλάκωσης του λαού.

Το 1863 η Ελλάδα απέκτησε νέο βασιλιά, το Γεώργιο τον Α’ της δανέζικης δυναστείας των Γλύξμπουργκ, η οποία ήταν πλήρως εξαρτημένη από τη Μεγάλη Βρετανία που είχε αποκτήσει πλέον τη μεγαλύτερη επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο. Και μαζί με το νέο βασιλιά ήρθε και η παραχώρηση νέου συντάγματος που έδινε καθολικό δικαίωμα ψήφου σε όλους τους άντρες χωρίς να θέτει οικονομικά κριτήρια. Και φυσικά τίποτα δεν άλλαξε στον τρόπο άσκησης της εξουσίας. Έγιναν οκτώ νόθες εκλογές μέχρι τα 1875, είκοσι κυβερνήσεις άλλαξαν και ο βασιλιάς διόριζε και απέλυε όποιον ήθελε. Ο Γεώργιος ο Α’, για να διατηρήσει την επιρροή του δημιουργούσε κυβερνήσεις μειοψηφίας, οι οποίες με τη σειρά τους, για να παραμείνουν στην εξουσία διέλυαν κάθε τόσο τη Βουλή και διεξήγαγαν νόθες εκλογές. Η ολιγαρχία διασπάστηκε σε πολλές μικρές ομάδες που η κάθε μια προσπαθούσε να αποκτήσει την εύνοια του βασιλιά και να μείνει στην εξουσία όσο καιρό είχε την εμπιστοσύνη του.

Έτσι, στη δεύτερη αυτή περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας, βλέπουμε να διαμορφώνονται και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά των ελληνικών πολιτικών κομμάτων που ισχύουν μέχρι και σήμερα. Πρώτον, δημιουργήθηκε ένα νέου τύπου κόμμα, το κόμμα των πελατών. Ο νεοέλληνας ψηφοφόρος, ο οποίος δε διαθέτει καμία πολιτική συνείδηση και δεν έχει μάθει να λειτουργεί αγωνιζόμενος για πολιτικές διεκδικήσεις, αντιμετωπίζεται και λειτουργεί ως πελάτης, διαμορφώνοντας έτσι μια αγοραία σχέση με την πολιτική. Δεύτερον, τα δημιουργούμενα κόμματα είναι προσωποκεντρικά και ταυτόσημα με τους αρχηγούς τους. Η επιτυχία των αρχηγών τους βασίζεται στον αριθμό των οπαδών που μπορούν να συσπειρώσουν γύρω από το όνομα τους. Δεν υπάρχει επομένως καμία ανάγκη για ύπαρξη προγραμματικών δηλώσεων, οργανωτικών δομών και ιδεολογίας. Το κόμμα βασίζεται στα ρουσφέτια, τις πολιτικές συναλλαγές, τη διαφθορά, τη δημαγωγία, την πολιτική τρομοκρατία, με λίγα λόγια στην πολιτική εκπόρνευση. Αντίστοιχη λοιπόν είναι και η συμπεριφορά των ψηφοφόρων, οι οποίοι ψηφίζουν ανάλογα με το αν ένα κόμμα ικανοποίησε ή όχι το ζητούμενο ρουσφέτι. Μέσω της ρουσφετολογίας και της πελατειακής σχέσης, ο βουλευτής γίνεται αφέντης στην εκλογική του περιφέρεια. Η συζήτηση περί πολιτικής, με τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε, είναι κυρίαρχη στον ελληνικό πληθυσμό σε σημείο να μιλάμε για μια «υπερπολιτικοποίηση», η οποία όμως εν γένει κρύβει μια απόλυτη απολιτικοποίηση του νεοέλληνα πελάτη-ψηφοφόρου.

Συμπερασματικά, από την ίδρυση του το νεοελληνικό κράτος ήταν απόλυτα εξαρτημένο από τις προστάτιδες δυνάμεις, οι οποίες ανεξάρτητα από τις επιθυμίες του επαναστατημένου πληθυσμού, επέβαλαν το καθεστώς που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα τους, την απολυταρχική μοναρχία. Η κατοχύρωση συντάγματος και το δικαίωμα καθολικής ψηφοφορίας παραχωρήθηκε και δεν κερδήθηκε μετά από κάποιον αγώνα. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η επικράτηση της άρχουσας τάξης που προϋπήρχε κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, των κοτζαμπάσηδων δηλαδή και των φαναριωτών κατά κύριο λόγο και η διαμόρφωση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων με βασικά χαρακτηριστικά που διαιωνίζονται μέχρι και σήμερα: διαφθορά, νεποτισμός, ευνοιοκρατία, ρουσφετολογία, πελατειακές σχέσεις, πολιτική τρομοκρατία κλπ. Ο νεοέλληνας διατηρεί τη νοοτροπία του πελάτη και όχι του πολίτη και δε στηρίζεται σε καμία ιδεολογία για να παρέχει την ψήφο του. Η άρχουσα τάξη για να διατηρήσει και να αυξήσει τα προνόμια της από τη μια και για να αποπροσανατολίσει και να χειραγωγήσει τις λαϊκές μάζες από την άλλη, εφευρίσκει διάφορα συνεκτικά μυθεύματα, όπως η Μεγάλη Ιδέα στην παρούσα φάση. (Και να φανταστεί κανείς, ότι υπάρχουν και σήμερα κάποιοι που προφανώς χαίρουν ψυχιατρικής υποστήριξης, οι οποίοι την ασπάζονται ακόμα.) Κυρίαρχη προστάτιδα δύναμη αναδεικνύεται η Μεγάλη Βρετανία, η οποία ορίζει την τύχη του ελληνικού λαού μέχρι το 1947, όπως θα δούμε παρακάτω, όπου και δίνει τη θέση της στις ΗΠΑ. Τα βασικά θεμέλια του νεοελληνικού κράτους έχουν ήδη μπει.

(To be continued)

Lilith

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

 Ελληνική Εταιρία Πολιτικής Επιστήμης, Κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, (επιμ. Γ. Κοντογιώργης), Εξάντας, Αθήνα 1977.

Σβορώνος Νίκος,  Επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας, Θεμέλιο, Αθήνα 1976.

3.     Richter Heinz, 1936-1946, Δύο επαναστάσεις και αντεπαναστάσεις στην Ελλάδα, τομ. Α’, Εξάντας, Αθήνα 1975.

4.     Ραφαηλίδης Βασίλης, Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους (1830-1974), Εκδόσεις Εικοστού πρώτου αιώνα, Αθήνα 1993.

Σαν να μην πέρασε μια μέρα

Το 1947, όταν η σκυτάλη ελέγχου της χώρας μας πέρασε από τα χέρια των Βρετανών σε αυτά των Αμερικάνων με βασικό σκοπό την οριστική ήττα του αντάρτικου και την πάταξη οποιασδήποτε πολιτικής ελευθερίας, οι Αμερικάνοι έστειλαν αποστολή στην Αθήνα για να γνωμοδοτήσει σχετικά με τις προϋποθέσεις ανάπτυξης στη χώρα αυτή. Η έκθεση ονομάστηκε Πόρτερ.

Η έκθεση στο απόρρητο κεφάλαιο των συμπερασμάτων της ασκεί έντονη κριτική στις νοοτροπίες και πρακτικές των συντηρητικών δυνάμεων (λες και υπήρξαν ποτέ προοδευτικές δυνάμεις στην Ελλάδα), των επιχειρηματικών κύκλων και των κρατικών φορέων. Στις πρώτες η έκθεση αποδίδει αντιδημοκρατικές προθέσεις και νοοτροπίες. Οι πολιτικοί εμφανίζονται να ενδιαφέρονται περισσότερο για τον ιδιωτικό πλουτισμό τους παρά για την εκτέλεση των δημοσίων καθηκόντων τους. Στους επιχειρηματικούς κύκλους αποδίδεται προκλητική κοινωνική αναλγησία και αποκλειστική ενασχόληση με την κερδοσκοπία και την πολυτελή κατανάλωση. Η λειτουργία, τέλος, των κρατικών φορέων και οργανισμών περιγράφεται ως πλήρως αναποτελεσματική, υποκείμενη σε κομματικό έλεγχο και με εκτεταμένα τα φαινόμενα δαφθοράς.

Ένα μέλος της επιτροπής Πόρτερ στην ιδιωτική του αλληλογραφία αναφέρει:

"Η Ελλάδα είναι η πιο παράξενη χώρα στον κόσμο. [...] Είναι η μόνη χώρα όπου το βάρος των καταστροφών που έχουν γίνει μεταφέρεται στους ώμους αυτών που είναι οικονομικά φτωχοί, ενώ η οικονομική ολιγαρχία παραμένει χωρίς καμία επιβάρυνση. Η μόνη γη που δεν έχει συνείδηση των προβλημάτων της ούτε σκέφτεται γι' αυτά. Η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δείχνει μια καθαρά αποικιακή κουλτούρα, έτσι που μία άβυσσος διαχωρίζει τη μεγάλη μάζα των ανθρώπων από μια προνομιούχα μειοψηφία. Η μόνη χώρα όπου όλα γίνονται χωρίς πρόγραμμα και όπου το κοινό συμφέρον δεν υπολογίζεται."

(Πηγή: Γ. Σταθάκης, "Οικονομία και θεσμοί-Από την προπολεμική "βιωσιμότητα" στη μεταπολεμική "εκβιομηχάνιση"" στο Η Ελλάδα ’36-’49. Από τη Δικτατορία στον Εμφύλιο. Τομές και συνέχειες. (επιμ. Χάγκεν Φλάισερ), Καστανιώτης, Αθήνα 2003, σ. 352.)

Και ρωτάω: από όλα αυτά που ακόμα και οι ηγεμόνες της χώρας αυτής έγραφαν στις εκθέσεις τους, τι έχει αλλάξει σήμερα; ΤΙΠΟΤΑ

Τότε τουλάχιστον ο λαός είχε αξιοπρέπεια και ζητούσε ένα καλύτερο αύριο κάνοντας εξέγερση και παίρνοντας τα όπλα. Εμείς τι κάνουμε σήμερα; ΤΙΠΟΤΑ

Αποβλακωμένοι τηλεζόμπι αργοπεθαίνουμε με ένα τηλεκοντρόλ στο χέρι και καταναλώνουμε σκουπίδια, χωρίς να γνωρίζουμε η λέξη αξιοπρέπεια ούτε καν πως γράφεται.

Και κανείς τελικά δεν θα μπορέσει να πει πως δεν είμαστε άξιοι της μοίρας μας.

Δεν έχω καμία αμφιβολία πως το μέλλον ανήκει στα σκουπίδια

Έχουν περάσει γύρω στα οκτώ χρόνια από τη μέρα που απαγόρευσα στον εγκέφαλο μου να αποβλακώνεται από την τηλεόραση. Κάποιοι φίλοι διαφωνούν με την επιλογή αυτή, διότι θεωρούν ότι τον εχθρό πρέπει να τον παρακολουθείς για να ξέρεις πως κινείται. Δεν χρειάζεται όμως να μυρίζεις τα σκατά για να ξέρεις πως βρωμάνε. Ίσα-ίσα, όταν διατηρείς απόσταση, αποκτάς και διαύγεια και γίνονται ακόμα πιο σαφείς και ευδιάκριτοι οι μηχανισμοί αποβλάκωσης που τίθενται σε ισχύ καθημερινά από τα Μέσα Μαζικής Αποχαύνωσης.

Σήμερα που ο πνευματικός κόσμος στην Ελλάδα δεν υπάρχει ή έχει ξεπουληθεί πλήρως, κινήσεις σαν αυτή του Ντίνου Χριστιανόπουλου αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία. Όχι μόνο η άρνηση του να παραλάβει το βραβείο και τα χρήματα που το συνόδευαν, αλλά κυρίως η επίθεση που εξαπέλυσε απέναντι στην απύθμενη βλακεία που κυριαρχεί γύρω μας. Βλέπε http://www.youtube.com/watch?v=5xz2m8rSleg Να βλέπεις πως υπάρχουν ακόμα έξυπνοι άνθρωποι που δεν έχουν χάσει τελείως την αξιοπρέπεια τους. Είδαμε που κατάντησε όλη η γενιά του Πολυτεχνείου. Είδαμε που κατάντησαν οι πνευματικοί άνθρωποι, αν υπήρξαν ποτέ.

Παραθέτω το ποίημα του Εναντίον γιατί την αλήθεια την βλέπουμε όλοι έξω από το παράθυρο μας. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν ξέρει τι συμβαίνει. Απλά επιλέγει να μην είναι εναντίον.

Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ΄ όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία απ΄ το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε - αυτό το απαίσιο << υπείροχον έμμεναι άλλων >> που μας άφησαν οι αρχαίοι.

Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω την αξία κάποιου κατώτερου μου - και κάποτε πρέπει να απαλλαγούμε από την συγκατάβαση των μεγάλων. Παίρνω βραβείο σημαίνει παραδέχομαι πνευματικά αφεντικά - και κάποτε πρέπει να διώξουμε τα αφεντικά από την ζωή μας.

Είμαι εναντίον των χρηματικών επιχορηγήσεων, σιχαίνομαι τους φτωχοπρόδρομους που απλώνουν το χέρι τους για παραδάκι. Οι χορηγίες μεγαλώνουν την μανία μας για διακρίσεις και την δίψα μας για λεφτά΄ ξεπουλάνε την ατομική ανεξαρτησία μας.

Είμαι εναντίον των λογοτεχνικών συντάξεων. Προτιμώ να πεθάνω στην ψάθα, παρά να αρμέγω το υπουργείο, κι ας με άρμεξε το κράτος μια ολόκληρη ζωή. Γιατί να με ταΐζει το δημόσιο επειδή έγραψα μερικά ποιήματα; Και γιατί να αφήσω το κράτος να χωθεί ακόμη περισσότερο στην ζωή μου;

Είμαι εναντίον των σχέσεων με το κράτος και βρίσκομαι σε διαρκή αντιδικία μαζί του. Πότε μου δεν πάτησα σε υπουργείο, και το καυχιέμαι. Η μόνη μου εξάρτηση απο το κράτος είναι η εφορεία, που με γδέρνει.

Είμαι εναντίον των εφημερίδων. Χαντακώνουν αξίες, ανεβάζουν μηδαμινότητες, προβάλλουν ημετέρους, αποσιωπούν τους απροσκύνητους΄ όλα τα μαγειρεύουν, όπως αυτές θέλουν. Δεξιές, αριστερές, κεντρώες - όλες το ίδιο σκατό. Ακόμη και ο τελευταίος δημογραφίσκος έχει βλάψει την λογοτεχνία μας΄ σκεφτείτε τι γίνεται με τους διευθυντές συγκροτημάτων.

Είμαι εναντίον των κλικών. Προωθούν τους δικούς τους, τους άλλους όλους τους θάβουν. όποιοι δεν τους παραδέχονται, καρατομουνται, κυριαρχούν οι γλείφτηδες και οι τζουτζέδες. Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως το μέλλον ανήκει στα σκουπίδια.

Είμαι εναντίον των κουλτουριάδων΄ όλα τα αμφισβήτησαν εκτός από τις τρίχες τους. Τους έχω μάθει για τα καλά. Χαλνούν τον κόσμο με την κριτική τους, όλους τους βγάζουν σκάρτους και πουλημένους΄ και μόλις πάρουν το πτυχίο, αμέσως διορίζονται στα υπουργεία, από παντού βυζαίνουν, κι ο ιδεαλισμός τους ξεφουσκώνει μες τα βολέματα του κατεστημένου.

Είμαι εναντίον κάθε ιδεολογίας, σε οποιαδήποτε απόχρωση και αν μας την πασέρνουν. Όσο πιο γοητευτικές και προοδευτικές είναι οι ιδέες, τόσο πιο τιποτένια ανθρωπάκια μπορεί να κρύβονται από πίσω τους. Όσο πιο όμορφα τα λόγια τους, τόσο πιο ύποπτα τα έργα τους. Όσο πιο υψηλοί οι στόχοι, τόσο πιο άνοστοι οι στίχοι.

Είμαι, προπάντων, εναντίον κάθε ατομικής φιλοδοξίας, που καθημερινά μας οδηγεί σε μικρούς και μεγάλους συμβιβασμούς. Αν σήμερα κυριαρχούν παραγοντίσκοι και τσανάκια, δεν φταίει μόνο το κωλοχανείο΄ φταίνε και οι δικές μας παραχωρήσεις και αδυναμίες. Αν πιάστηκε η μέση του οδοκαθαριστή, φταίμε και εμείς που πετούμε το τσιγάρο μας στο δρόμο. Κι αν η λογοτεχνία μας κατάντησε σκάρτη, μήπως δεν φταίει και η δική μας σκαρταδούρα.

Ο μύθος του νεοέλληνα

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ

Από τη στιγμή που τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής υπαγόρευσαν τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, ξεκίνησε ένα μεγάλο ανέκδοτο: το ίδιο το ελληνικό κράτος. Από τους ντόπιους πληθυσμούς για επιούσιος λαός επιλέχθηκε ο ελληνόφωνος χριστιανικός, μόνο που έπρεπε να διαποτιστεί και με κάποια εθνική συνείδηση, κι έτσι η άρχουσα τάξη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, η οποία παρεμπιπτόντως ήταν η ίδια με αυτήν της περιόδου της τουρκοκρατίας, οι Φαναριώτες και οι κοτζαμπάσηδες, προσέθεσαν και το αρχαιοελληνικό στοιχείο πλάι στην Ορθοδοξία και το μεγαλείο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας[1], για να δημιουργήσουν το νεοελληνικό έθνος κι αυτό το έκτρωμα είμαστε υποχρεωμένοι να τρώμε στη μάπα μέχρι και σήμερα. «Είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων...Σ’ αυτήν τη χώρα γεννήθηκε η δημοκρατία...» ακούγεται από το στόμα αρχαιόπληκτων φασιστοειδών, που πέραν από το γεγονός ότι προσβάλλουν τη νοημοσύνη μας και την πολιτική μας συνείδηση, βλάπτουν σοβαρά και την αισθητική μας. Το δεύτερο σκέλος του ανεκδότου ελληνικό κράτος είναι ο νεοέλληνας πολίτης. Είναι απόγονος των αρχαίων Ελλήνων, χριστιανός ορθόδοξος και Ευρωπαίος. Ναι, η ευρωπαϊκή φινέτσα είναι από τα ατού του και θα τη δεις να εκδηλώνεται σε όλες τις δημόσιες συναθροίσεις του νεοέλληνα. Ιδιαίτερα συγκινητικές είναι οι στιγμές όταν ορδή νεοελλήνων εισβάλλει σε υπαίθρια αγορά πόλης του πρώην ανατολικού μπλοκ. Η ανωτερότητα της νεοελληνικής φυλής σε αυτήν την περίπτωση μοιάζει με αυτήν ενός σμήνους ακρίδων σε αποθήκη με σιτηρά. Ένα ακόμα στοιχείο που ο νεοέλληνας κληρονόμησε από τον πρόγονο του τον πολυμήχανο Οδυσσέα είναι οι χιλιάδες τρόποι που θα σκαρφιστεί για να βρεθεί πιο μπροστά στην οποιαδήποτε ουρά. Ένα πραγματικό όνειρο.

Οι νεοέλληνες είναι επίσης δημοκράτες και πολιτικά όντα. Έχουν την ελευθερία μέσα τους. Όπως είπε και ο Τσώρτσιλ και μετά από λίγο το ξέχασε «Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες». Και οι όποιοι νεοέλληνες πολέμησαν για την ελευθερία, γνωρίζουν πολύ καλά το πόσο κακόγουστο είναι αυτό το ανέκδοτο. Η ανωτερότητα της νεοελληνικής φυλής διαθέτει και δυνατότητες ταχύτατης μετάλλαξης. Οι κλέφτες μεταλλάσσονται σε ευεργέτες, οι δωσίλογοι και οι συνεργάτες των εκάστοτε κατακτητών σε πατριώτες πολιτικούς[2], οι μαυραγορίτες σε οικονομικές δυνάμεις που πολεμάνε την ανεργία και οι αγωνιζόμενοι σε προδότες και εχθρούς της πατρίδας. Η άρχουσα τάξη της κάθε περιόδου αναγεννάται σαν το φοίνικα μέσα από τα σκατά. Η Ελλάδα πότε δεν πεθαίνει και διατηρεί πάντα το αρχαιοελληνικό της πνεύμα: βαφτίσανε Παρθενώνες τα ξερονήσια.[3] Και η ιστορία συνεχώς επαναλαμβάνεται, ενίοτε και σαν φάρσα.

Βασικά επίσης χαρακτηριστικά του νεοέλληνα είναι ότι είναι φιλότιμος και φιλόξενος. Είναι σίγουρο πως την ίδια ακριβώς άποψη έχουν σχηματίσει όλοι οι οικονομικοί μετανάστες και μετανάστριες από τα κράτη του πρώην ανατολικού μπλοκ, όταν φιλότιμοι νεοέλληνες αγρότες τους είχαν να δουλεύουν στα χωράφια για ένα κομμάτι ψωμί κι όταν ερχόταν η στιγμή να τους πληρώσουν, φωνάζανε τους μπάτσους και τους καταγγέλανε σαν παράνομους. Είναι σίγουρο πως οι μετανάστριες ένιωσαν στο πετσί τους τη νεοελληνική φιλοξενία όταν συνοριοφύλακες τις βιάζανε και τις πουλούσαν στα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα λευκής σαρκός. Η ανωτερότητα της νεοελληνικής φυλής με τη μερική της αμνησία. Οι νεοέλληνες είναι τώρα Ευρωπαίοι και καπιταλιστές και ξέχασαν τα χρόνια που φεύγανε χιλιάδες μετανάστες στις φάμπρικες της Γερμανίας και στα ορυχεία του Βελγίου και λαθρομετανάστες στη γη της απαγγελίας, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Οι νεοέλληνες είναι επίσης αντιαμερικανοί και ενάντια στον πόλεμο. Διαδήλωναν στους δρόμους ενάντια στον πόλεμο στη πρώην Γιουγκοσλαβία (Ελλάς-Σερβία Ορθοδοξία) αλλά όταν οι πρόσφυγες άρχισαν να καταφθάνουν οι Σέρβοι είναι κλέφτες και οι Σερβίδες πουτάνες. Ήταν ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, αλλά οι πρόσφυγες αυτών των πολέμων είναι βρωμιάρηδες. Και το μεγαλύτερο μέρος της νεοελληνικής κοινωνίας παρακολουθεί απαθής τους εκάστοτε φασιστοειδείς υπανθρώπους να εξαπολύουν πογκρόμ εναντίον ανθρώπων που όχι μόνο έζησαν τη φρίκη του πολέμου και της οικονομικής εξαθλίωσης, πρέπει να ζήσουν και τη φρίκη της νεοελληνικής φιλοξενίας.

Γυρίζει όμως ο τροχός και τα πράγματα αλλάζουν. Και έρχεται η κρίση. Και ανώτεροι Έλληνες έχουν αρχίσει να ξαναζούν την ξενιτιά. Όλα τα συλλογικά μυθεύματα αρχίζουν να πέφτουν. Το αληθινό πρόσωπο του νεοέλληνα αρχίζει να φαίνεται, μόνο που ο ίδιος δεν θέλει να το κοιτάξει. Η Bellle époque της εποχής Σημίτη, όπου η Ψωροκώσταινα έκανε ληστρικές επιδρομές με τα κεφάλαια της και πλιάτσικο στις χώρες της Βαλκανικής τελείωσε. Τα λαμόγια οι πολιτικοί και οι κολαούζοι τους έχουν ξεκοκαλίσει ότι υπάρχει και δεν υπάρχει και δεν τους έχουν φυγαδεύσει ακόμα με ελικόπτερα όπως στην Αργεντινή. Έχουν ακόμα το θράσος να μιλάνε και να τρώνε και να ξεπουλάνε ότι έχει παραμείνει από το φυσικό πλούτο της χώρας, έχοντας από δίπλα τους τα παπαγαλάκια, τους δημοσιογράφους και τα Μέσα Μαζικής Αποχαύνωσης να τους σιγοντάρουν στην κατατρομοκράτηση και την αποβλάκωση του κόσμου. Κι ο νεοέλληνας στέκεται αμήχανος μπροστά στην τηλεόραση και ελπίζει ότι αυτός θα την βολέψει. Ελπίζει ότι τα χειρότερα πέρασαν. Όμως τα χειρότερα πάντα έπονται. Κάθεται αμήχανος ο νεοέλληνας σαν υπνωτισμένο τηλεζόμπι που έχει καταντήσει και παραβλέπει τους ανθρώπους που ψάχνουν στα σκουπίδια, τους ανθρώπους που πηδάνε από τα μπαλκόνια γιατί δεν έχουν να ταΐσουν τις οικογένειες τους, τα νηστικά παιδιά που λιποθυμάνε στα σχολεία, τα μαγαζιά που κλείνουν κι ο Καμίνης τα στολίζει για τα Χριστούγεννα και τα ενεχυροδανειστήρια που φυτρώνουν σαν μανιτάρια, έτοιμα να εκμεταλλευτούν τον πόνο του συνανθρώπου τους. Κάθεται αμήχανος και πάει μία βόλτα στο Jumbo και το Carrefour για να ξεχαστεί. Έχει ακόμα την πιστωτική του κάρτα. Αυτός ελπίζει να τη βολέψει. Ο μηχανισμός του κοινωνικού αυτοματισμού κινείται με ιλιγγιώδη ταχύτητα: Κόβουν τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. «Έλα μωρέ, καλά να πάθουν οι τεμπέληδες.» Λες κι αυτό δεν είναι το πρώτο βήμα για να γίνει η ληστρική επιδρομή και στον ιδιωτικό τομέα και η καταπάτηση όλων των κατακτήσεων που με αγώνες κέρδισε το εργατικό κίνημα. «Καλύτερα μειωμένοι μισθοί και κανένα εργασιακό δικαίωμα, παρά ανεργία.»

Η οποιαδήποτε επίφαση αστικής δημοκρατίας έχει διαλυθεί σαν χάρτινος πύργος. Αυτή τη στιγμή κυβερνάει τη χώρα κυβέρνηση που δεν έχει εκλέξει κανένας λαός με trash φασίστες μάλιστα να αρπάζουν τελευταία στιγμή ό,τι έχει απομείνει από την πίτα. Και κανείς δεν θεωρεί ότι έχουμε χούντα. Και δεν κουνιέται φύλλο.

Κι όλα αυτά γιατί; Για να σωθούν οι τράπεζες και να γίνουν οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Κι ο νεοέλληνας ακόμα ελπίζει να τη βολέψει. Δημιουργείται ταχύτατα τάξη νεόπτωχων, νεοπρολετάριων κι ο νεοέλληνας ελπίζει απλά να μην είναι αυτός, αλλά ο διπλανός του. Η κυβέρνηση, ακριβώς όπως στην περίοδο της φεουδαρχίας, βάζει χαράτσια και υπέρογκη φορολογία στους υποτελείς της, για να σωθούμε. Για να μην πτωχεύσουμε. Μα η κοινωνία μας είναι ήδη χρεωκοπημένη. Δεν τα φάγαμε μαζί. Αυτοί τα φάγανε. ΤΙ ΑΛΛΟ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ;

ΠΟΤΕ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ Ο ΝΕΟΕΛΛΗΝΑΣ ΝΑ ΚΑΤΕΒΕΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ; ΔΕΝ ΤΟΥ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ ΙΧΝΟΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ;

ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ, ΟΠΟΥ ΟΛΑ ΕΠΙΣΠΕΥΔΟΝΤΑΙ.

ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΜΑΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ.

ΑΥΤΟΙ ΘΑ ΦΥΓΟΥΝ, ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ.

Lilith

---

[1] Ανατολικορωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο όρος Βυζάντιο εισήχθει από μεταγενέστερους ιστορικούς. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί της αυτοκρατορίας απαγορευόταν να αυτοαποκαλούνται Έλληνες μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού.

[2] Ενδεικτικά αναφέρω ο πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης της μεταπολιτευτικής Ελλάδας είναι γιος και συνήγορος υπεράσπισης του Ιωάννη Ράλλη, πρωθυπουργού της κατοχικής κυβέρνησης. Ο πρόεδρος της Ν.Δ. Μιλτιάδης Έβερτ είναι γιος του Άγγελου Έβερτ, αρχηγού της αστυνομίας που διέταξε πυρ ενάντια στο συγκεντρωμένο πλήθος και ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά. Να σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση των Δεκεμβριανών ήταν κυβέρνηση Παπανδρέου, του Γέρου της Δημοκρατίας.

[3] Φράση που χρησιμοποίησε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος για τη Μακρόνησο.