Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011

Ο ΜΑΡΞ ΣΤΟ ΣΟΧΟ


Μιάμισι ώρα που άξιζε τον κόπο. Παρ' ότι το κοινό ήταν αντιπροσωπευτικό της κοινωνίας που ζούμε και μπορεί να καταλάβει κανείς την ποιότητα της μέθεξης που υπήρξε, ο Άγγελος Αντωνόπουλος ζωντάνεψε τον Μαρξ στα ΄μάτια των απολίτικων θεατών του απολαυστικά.Καμία κίνηση του δεν ήταν περιττή, καμία λέξη δεν έβγαινε ανάπηρη από το στόμα του, τόσο που η έλλειψη σκηνοθεσίας δεν αποδυνάμωνε καθόλου την παράσταση. Το γεγονός ότι ανεβάζει το συγκεκριμένο έργο του Χ. Ζιν για πέμπτη χρονιά αποτελεί σαφέστατα μία δήλωση μέσα στα πλαίσια της εποχής που ζούμε. Το κείμενο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως Μαρξ για αρχάριους, αλλά λόγω προχωρημένης κατάθλιψης οι προσδοκίες μας για τις δυνατότητες των ανθρώπων έχουν ελαχιστοποιηθεί, αλλά παράλληλα επειδή η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, ίσως ευαισθητοποιήσει κάποιον 'ωστε να ψάξει παραπάνω. Το εικαστικό πλάνο λιτό κι ενδιαφέρον με στοιχεία αισθητικής της δεκαετίας του 50 ενδυνάμωνε την θεατρικότητα της σκηνής ενώ ταυτόχρονα αποκάλυπτε και τη θεατρική σύμβαση.
Και για να καταλήξουμε κοινότοπα: Ένα μπράβο στον Αντωνόπουλο. RESPECT!
Η Lilith και ο φίλος στην Αθήνα

Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2011

Αν οι εκλογές άλλαζαν κάτι, θα ήταν παράνομες...


Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν, κι αυτό συνοψίζεται στη ρήση της σπουδαίας Έμμα Γκόλντμαν. Έχει πει επίσης πως το πιο βίαιο στοιχείο στην κοινωνία είναι η άγνοια. Κι όντως η ανθρώπινη βλακεία είναι κάτι με το οποίο δεν μπορεί να παλέψει κανείς. Κι όμως η άγνοια τη σήμερον ημέρα, στο δυτικό κόσμο, με τον καταιγισμό της πληροφορίας που τον χαρακτηρίζει είναι επιλογή. Κανείς δεν μπορεί να επικαλεστεί ότι δεν γνωρίζει. Επιλέγει να μην γνωρίζει, επιλέγει να μην δρα, επιλέγει να μην σκέφτεται. Κι επανερχόμαστε στην Έμμα, τη "νούμερο ένα δημόσιο κίνδυνο" στις ΗΠΑ των αρχών του 20ου αιώνα:
Κάποιος είπε ότι χρειάζεται λιγότερη πνευματική προσπάθεια για να καταδικάζεις από το να σκέφτεσαι.
Και γυρνάμε στα δικά μας. Ο ΓΑΠ ανακοίνωσε δημοψήφισμα ώστε να γίνουν "κτήμα του λαού" οι δανειακές συμβάσεις που συμφώνησε. Αναρωτιέται κανείς: Γιατί δεν έκανε δημοψήφισμα για να ρωτήσει το λαό αν ήθελε το μνημόνιο ή όχι; Αντίθετα, "μαγείρεψαν" τα νούμερα για να μπει η χώρα στο ΔΝΤ. Γιατί αυτή η επίφαση δημοκρατικότητας τώρα;
Οι περισσότεροι μιλάνε για κυβέρνηση "εθνικής ενότητας" που θα κατοχυρώσει τις συμφωνίες του ΓΑΠ φυσικά (για να μην χρεωκοπήσει η χώρα, για να πάρουμε το πακέτο, για να πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις, κλπ, κλπ) και θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Βέβαια, ο καθένας μας έχει χρεωκοπήσει ήδη, επομένως το αν θα σωθούν τελικά οι τράπεζες δεν είναι κάτι που με αφορά και ιδιαίτερα, το αν θα βγούμε από την Ευρωζώνη από την άλλη: λες και με ρώτησε κανείς αν ήθελα να μπω.
Οι δεξιοί θέλουν εκλογές τώρα, το ίδιο και οι αριστεροί για να μπορούσαν εκατέρωθεν να εξαργυρώσουν σε ψηφαλάκια την λαϊκιστική πολιτική τους. Η ΝΔ, η οποία πνέει τα λοίσθια, (λες και ξεχάσαμε τα πέντε εφιαλτικά χρόνια Καραμανλή) πήρε το φίλι της ζωής από το ΓΑΠ που επέλεξε αντισυνταγματικά τελείως να πέρασουν όλα τα νομοσχέδια από τη Βουλή με πλειοψηφία 151 κι όχι 180 βουλευτών, για να μπορέσει απλά να συντηρηθεί ο δικομματισμός και τα παραδοσιακά αστικά κόμματα. Ας χρειάζονταν 180 βουλευτές για να περάσει το μνημόνιο και θα βλέπαμε τι θα ψήφιζε η ΝΔ.
Κι ο εγγονός του Γεωργίου Παπανδρέου (σε αυτόν θα επανέλθουμε αργότερα διεξοδικά με άλλο κείμενο για το πόσο σιχαμένος ήταν) και ο δισέγγονος της εθνικίστριας Πηνελόπης Δέλτα υιοθετούν τη φρασεολογία του Γέρου "Δημοκρατίας" για Αποστασία ο μεν και για Ανένδοτο ο δε. Η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα.
Ο Καρατζαφύρερ με τη γνωστή επιλεκτική αμνησία που τον διακρίνει, ξεχνά ότι αυτός και το περιφερόμενο τσίρκο του ψήφισαν το μνημόνιο και πετάει κορώνες, κρίνει και κατακρίνει και είμαστε υποχρεωμένοι να τον τρώμε στη μάπα συνεχώς, γιατί είναι το "αγαπημένο" παιδί των σιχαμερών ΜΜΕ που του δίνουν το 50% του τηλεοπτικού χρόνου για μολύνει με τη φασιστική λαϊκιστική προπαγάνδα του τα μυαλά των διανοητικά καθυστερημένα τηλε-ζόμπι που όσο πάνε κι αυξάνονται. Τρέχουν τα σάλια του πρώην διοργανωτή καλλιστείων, μπόντιμπίλντερ και trash καναλάρχη για μια θέση εξουσίας και τρέμει το δικό μου το φυλλοκάρδι ότι θα χρειαστεί να μεταναστεύσω ή να πάρω τα βουνά, αν συμβεί κάτι τέτοιο.
Η Αριστερά, για ακόμα μια φορά είναι ανίκανη να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων με το ΚΚΕ να στρέφεται πάντα ενάντια στις όποιες συνιστώσες αντίστασης προσπαθούν να δημιουργηθούν, ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι πολύ άχρωμος, άοσμος και άγευστος για να τον πάρει κανείς στα σοβαρά· όσο για τους Οικολόγους Πράσινους και τον Κουβέλη είναι απλά καμουφλαρισμένο ΠΑΣΟΚ.
Κι ο δύσμοιρος πανηλίθιος ελληνικός λαός θα ξαναδώσει όπως δείχνουν τα πράγματα τη λαϊκή εντολή λίαν συντόμως. Και κάτι τρέχει στα γύφτικα.
Θα δώσει τη λαϊκή εντολή σε όλα αυτά τα λαμόγια, τις ξανθιές κότες με τα ταγεράκια, τα πρησμένα από τη μάσα γουρούνια, να αποφασίζουν για τη δική μου και τη δική του ζωή.
Αντί να πει ένα ΣΤΑ ΤΣΑΚΙΔΙΑ σε όλους.
Και μετά τι;
Μας είπε η Έμμα Γκόλντμαν:
Αν δεν μπορώ να χορεύω, δεν θέλω να είμαι μέρος της επανάστασης σου.

Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2011

Σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα...


Ο Μπέκετ έλεγε πως γράφει ότι βλέπει από το παράθυρο. Το θέατρο του Μπέκετ κάποιοι το εντάξαν στο θέατρο του παραλόγου. Η τάση αυτή προέκυψε μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου.
Παράλογα πράγματα βλέπει και σήμερα κάποιος αν κοιτάξει έξω από το παράθυρο. Αν μπορέσει βέβαια να διακρίνει κάτι μέσα από τις κεραίες και το τσιμέντο και τις αυτοματοποιημένες ζωές. Τα πράγματα κυλούνε εξίσου ήσυχα. Σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα. Γιγαντοοθόνες στις διάφορες καφετέριες δείχνουν ποδοσφαιρικούς αγώνες και φίλαθλα ζόμπι κραυγάζουν μπροστά τους.
Κυρίες και κύριοι βγαίνουν με γεμάτες σακούλες από τα σούπερ μάρκετ και τα αστραφτερά εμπορικά κέντρα· σακούλες γεμάτες με σκουπίδια.
Μου είπε ένας φίλος που ανήκει στη μειοψηφία: Πότε θα ρίξω καμιά μπουνιά στην ταμία του σούπερ μάρκετ όταν μου ανακοινώνει το λογαριασμό για τα λιγοστά ψώνια μου, δεν ξέρω. Και δε θα φταίει σε τίποτα η κοπέλα. (Είναι αλήθεια αυτό άραγε; Ισχύει το Κανείς δεν είναι αθώος;)
Δεν απέχει χρονικά και πολύ η μέρα που τις επιθέσεις και τους προπηλακισμούς σε βουλευτές και άλλους κρατικοδίαιτους θα διαδεχθούν οι επιθέσεις έξω από τα σούπερ μάρκετ σε αυτούς που βγαίνουν και κρατάνε σακούλες. (Είναι άραγε αυτή λύση; Ας ξαναδιαβάσουμε το Δεν πληρώνω του Ντάριο Φο.)
Και πιάνω στα χέρια μου ένα από τα βιβλία του Μήτσου Λυγίζου, του "ανακριτή" του ελληνικού κινηματογράφου και διαβάζω:
Γενικό φαινόμενο είναι ότι ο σημερινός άνθρωπος τραυλίζει. Τραυλίζει κι όταν μιλάει κι όταν σωπαίνει, κι όταν σκέπτεται. Μιλάει ακατάληπτα από τον τρόμο, από τη διάψευση των χαμένων ελπίδων του, από το ξάφνιασμα, από τη βία, από το μέγεθος του αδιανόητου που τον πειθαναγκάζουν να ζει καθημερινά. Τραυλίζει μέσα σε μια ατμόσφαιρα θηριωδίας, σκληρότητας, φρίκης και παραμερισμού. Έχει σχεδόν αποδεχθεί τον εξευτελισμό και την ταπείνωση του. Η πλύση εγκεφάλου είναι μέσα στο καθημερινό πρόγραμμα των κρατούντων σε όλα τα μήκη της γης, αλλού στυγνότερα κι αλλού ηπιότερα. Φανερό στοιχείο μέσα σε αυτό το εφιαλτικό χάος του τρόμου είναι η απάθεια του πλήθους πίσω από τη βιτρίνα της καταναλωτικής κοινωνίας.
Καλά να είσαι Μήτσο. Γιατί άραγε είναι ελάχιστοι τέτοιοι άνθρωποι σήμερα;

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011

Παρέα με τον Τζούλιαν


Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη στη σημερινή πραγματικότητα;
Ο Τζουλιάν Μπεκ έλεγε πως το θέατρο πρέπει να είναι ο καθρέπτης που αντανακλά τα αποσυντεθιμένα σκατά της κοινωνίας μας.
Κρατάω ψηλά έναν καθρέπτη που είναι μονάχα η αποσυνθεμένη εικόνα των σκατών και θάβομαι από κάτω τους. Ένας σωρός από κοπριά πάνω στη σκηνή όπου κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να κοιτάξει. Μια μοναδική ζωή από τίποτα.
Όταν βρίσκομαι στα πρόθυρα της κατάθλιψης ή κολυμπάω ήδη μέσα της εν αγνοία μου, στρέφομαι στον Τζούλιαν Μπεκ και το βιβλίο του Η ζωή του θεάτρου. Μου υπενθυμίζει τον προορισμό του καλλιτέχνη. Όπως λέει και ο ίδιος: Αυτό είναι ένα βιβλίο για το ρόλο του καλλιτέχνη στην επανάσταση.
Ζούμε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Σε μια κατάσταση που τα πάντα επισπεύδονται.
Η δική μου γενιά είδε τους μπάτσους να πυροβολούν και να σκοτώνουν δεκαπεντάχρονα παιδιά, παρακρατικά κομματόσκυλα να δολοφονούν αγωνιζόμενο καθηγητή, σκατοκέφαλα ανθρωποειδή να μαχαιρώνουν μετανάστες σε διάφορα εθνικοπατριωτικά πογκρόμ, τη χώρα να διαλύεται και να οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην εξαθλίωση και την κοινωνία να συνεχίζει να κάνει τα ψώνια της στο Jumbo συνεχίζοντας τον αποχαυνωμένο ύπνο της.
Κάποια στιγμή όμως θα πρέπει να λογοδοτήσουμε για τον πρώιμο θάνατο μας.
Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος του καλλιτέχνη σήμερα; Πώς μπορούμε να αντισταθούμε στην κυρίαρχη κουλτούρα, η οποία απλώς εξωραϊζει τα σκατά και παρέχει δόσεις αποβλάκωσης και αποπροσανατολισμού της συνειδητότητας και της ενσυναίσθησης του καθενός μας.
Κι επανέρχεται ο Τζούλιαν να μου θυμίσει:
Υπάρχει μια τέτοια σωμαντική και πνευματική δυστυχία που ακόμη κι αν τα αστέρια, κάθε φορά που τα κοιτάζαμε, έχυναν νέκταρ στα στόματα μας και το χορτάρι γινόταν ψωμί, εμεία πάλι θα μασταν λυπημένοι. Ζούμε σ΄ένα σύστημα που κατασκευάζει τη θλίψη, την αδειάζει από το μύλο της, τα νερά της θλίψης ωκεανός, τρικυμία, και μεις βουλιάζουμε, πνιγόμαστε, πάρα πολύ γρήγορα. Το θέατρο είναι σαν μια βάρκα, μόνο που είναι πολύ μεγάλη, αλλά εξέγερση είναι η αλλαγή του συστήματος και επανάσταση η μεταστροφή των ρευμάτων.

Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011

Άνθρωποι που διεύρυναν τους ορίζοντες του εγκεφάλου μου

Emma Goldman
Julian Beck
Judith Malina
Henry Miller
Anais Nin
Γιώργος Θεοτοκάς
Samuel Beckett
Σαίξπηρ
Antonin Artaud

Γράφει ο Γιώργος Θεοτοκάς στις 18 Γενάρη 1939

Διάγνωση εξίσου σίγουρη όσο και μια διάγνωση επιστημονική:
Όταν ένας άνθρωπος αρχίζει να μην παραδέχεται την αξία κανενός τριγύρω του, θα πει πως αρχίζει να αισθάνεται ότι χάνει τη ζωή του. Χαμένος αυτός, θέλει να πείσει τον εαυτό του και τους άλλους ότι είναι όλοι χαμένοι και ίσοι μες την αποτυχία. Με τον τρόπο του επιδιώκει κι αυτός την ισότητα. Κι είναι η τελευταία παρηγοριά του. Ανθρώπινα όλα αυτά.

Σωστή διαπίστωση και εύστοχη για τη σημερινή πραγματικότητα. Από όποια μεριά και να το πιάσεις.